بعد شخصیتی داش اکل

بعد شخصیتی و زندگی فردی داش آکل

به تعبیر برخی داش آکل، لات آسمان جل، جوانمرد و لوطی، ناقض قوانین رسمی و البته وضع کننده قوانین به تشخیص خود است. البته داش آکل، آزادمنش، کمک کننده به فقیران و نگه دارنده حرمت زنان و کودکان و در عین حال، بیدین و لامذهب، میخواره، مست و دعوایی است. شاید بتوان گفت شخصیتی مثل او، جمع اضداد است. شاید عیاران بهترین نمونه از این دست باشند که سابقه تاریخی وجود پدیده داش آکل ها را در جامعه ما، تأیید می کنند. عیاران جماعتی آزاد و بی غل و غش بودند که لزوماً دین مشخصی نداشتند. اما تمام زندگی خویش را فدای مردم می کردند. آنها تعلق خاطری به جاذبه های دنیایی از مال و ثروت، زن و زندگی نداشتند، عموماً با استقبال مردم روبرو می شدند و با قوانین رسمی سر سازگاری نداشتند.

چنین شخصیت هایی معمولاً در تاریکی و جایی زیر پوست جامعه رشد و نمو می کنند. ناگهان عاصی و سرکش سر بر می آورند. برای خود حریمی تعریف کرده و در عین اینکه به ظلم و بی عدالتی جامعه معترضند و بیشتر در جوامع استبداد زده، زاده می شوند، اما دیکتاتوری کوچک هستند که قوانین خاص خود را دارد و فضای اطرافشان را آنگونه که خود می خواهند مدیریت می کنند. داش آکل اساطیر گونه از تاریکی بر می آید، چون نوری می درخشد و به تاریکی فرو می رود. گویا همچون شهاب زمانی دیده می شود که رو به مرگ می رود.

داش آکل شخصیتی تنها دارد. بجوش نیست. آزادی اش را دوست دارد. البته عاشق هم می شود اما اهل گفتن راز دل نیست و گویا نباید به وصال برسد که اگر برسد دیگر داش آکل نیست. نمونه های شبیه داش آکل در جوامع دیگر نیز می توان سراغ گرفت. اما قهرمانهای فرهنگهای دیگر، مخصوصاً فرهنگ غربی همواره به وصال یار می رسند و پایانی خوش در انتظار آنهاست. نمونه بارز قهرمان هایی شبیه داش آکل، رابین هود است. او در ضمن اینکه آنارشیست است، آسمان جل و جوانمرد نیز هست، در عین حالی که بر علیه قوانین رسمی قیام می کند، کمک رسان فقیران نیز هست. اما رابین هود نمی میرد، بلکه با عشق خود ازدواج می کند. این امر بیانگر تفاوت فرهنگی جوامع غربی و شرقی است، ضمن اینکه فرهنگ عشق و مرگ در جوامع شرقی را نشان می دهد. چرا که در جوامع شرقی، مخصوصاً ایران، هیچگاه عاشقی که به معشوق می رسد، جدی تلقی نمی شود و به قول معروف، وصال مسلخ عشق است. عشق باید سوز، جدایی، داغ و فراق و نهایتاً مرگ همراه داشته باشد تا ماندگار شود. مانند لیلی و مجنون، فرهاد و شیرین و ... به همین دلیل، عشق داش آکل به مرجان دختر حاجی صمد، فرجامی به وصال ندارد. اما باید توجه داشت که همین شخصیت خاص، مورد اعتماد است چرا که حاجی صمد او را وکیل وصی خود می کند، آن هم در حضور امام جمعه و این نشان دهنده جهت گیری های خاص مردم است که نمی توان دلیل روشنی برای آن آورد.